Categorieën
De Driest De Wageningse Eng Landras Varroa Zwarte bij

Het jaar 2024

De ‘Optima Rapide’ grondbedekker in januari, nog geen vorstschade te bekennen.

2024 was, net als 2023, een heel regenrijk en warm jaar. Er viel geen fruithoning te oogsten door een koele en natte periode tijdens de fruitbloei, met weinig vliegdagen. Opvallend was dat het in april gemiddeld een graad kouder was dan in maart. In de eerste helft van de maand waren er twee warme perioden, maar een groot deel van de tweede maandhelft verliep koel en nat. Met 82 millimeter regen viel er het dubbele van wat normaal is.

De zomer- en vooral de heidedracht -de volken stonden nabij Vierhouten op de Noord-Veluwe- vielen erg goed uit.

Door toedoen van een sukkelige automobilist heb ik medio mei mijn arm gebroken, op een cruciaal moment in het bijenjaar, dus. Bakken tillen was uitgesloten. Zelfs raampjes lichten was al lastig. Tot mijn grote geluk is mijn vrouw toen bijgesprongen, wat heeft geleid tot mooie gezamenlijke momenten op De Driest en voor haar tot een praktische imkeropleiding in sneltreinvaart.

Alle jonge moeren zijn standbevrucht in 2024, op De Driest dan wel in het Wageningse Binnenveld, waar de kernvolkjes voor het eerst stonden. Deze laatste plek is misschien niet zo gunstig voor geslaagde paringen. Dat ga ik in 2025 verder onderzoeken. Hoe dan ook, door de natte zomer was het percentage bevruchte koninginnen dit jaar aan de lage kant: rond de 65%, wat minder is dan gebruikelijk op De Driest.

In 2025 wil ik weer enkele zwarte P0-moeren produceren op het paringsstation Neeltje Jans, vooral om een bijdrage te leveren aan het behoud van dit ras, ook al blijft de zwarte bij in productiviteit en handelbaarheid achter bij moderne hybriden. Wie weet wat voor verborgen kwaliteiten de zwarte bij nog bezit, en dan heb ik het met name over Varroaresistentie.

De Varroadruk was in 2024 erg verschillend van volk tot volk, zoals eigenlijk heel vaak het geval is. Terugblikkend hebben veel volken toch wel een behandeling in enigerlei vorm gekregen. Dit was nodig aangezien de Varroadruk anders de schadedrempel had overschreden. Misschien dat de te produceren zwarte moeren in 2025 hier verbetering in kunnen brengen. Met name heb ik de nodige darrenraat kunnen snijden in de volken. De winterbehandeling kon ik bij ongeveer de helft van alle volken achterwege laten, aangezien daar toen maar nog maar heel weinig mijten in zaten.

In de herfst heb ik, net als in 2023, geen driedaagse mijttellingen op de Varroalade verricht, maar alleen maandelijkse tellingen. Dit is zeker minder nauwkeurig en het staat geen constructie van mijtvalkrommen toe, maar het is wel aanmerkelijk minder werk.

Op het moment van schrijven, januari 2025, zijn alle volken nog in leven.

De winterrogge, gezaaid in de herfst van 2023, heeft maar een matige opbrengst opgeleverd. Op het moment van afrijping heerste een erg regenachtige periode, wat de uiteindelijke kwaliteit van het graan geen goed heeft gedaan. Toch was het eindresultaat nog binnen de normen, zodat de rogge voor het bakken van brood geschikt was. Het stro ging, zoals gebruikelijk, naar de biologische boerderij De Hooilanden.

Categorieën
Bedrijfsmethoden De Driest De Wageningse Eng Landras Varroa

Het jaar 2023

Zon en vorst op De Driest.

2023 was voor bijen en imker een goed jaar. Alle 11 ingewinterde volken hebben de winter overleefd, maar één was zo ernstig verzwakt door kalkbroed in de vroege lente dat ik dit volk heb moeten opruimen.

Er viel veel regen dit jaar. Dat was niet alleen gunstig voor de natuur, maar ook voor de hoofddrachten in lente en zomer en op de heide. Alleen een droge periode van midden mei tot eind juni zorgde voor een knik in de ontwikkeling van de vegetatie.

Door de warme herfst broedden de volken lang door, wat resulteerde in een hoge Varroadruk, die moest worden verminderd door gebruik van oxaalzuur in de meeste volken in december, tijdens één van de schaarse koude ochtenden. In de herfst heb ik geen driedaagse mijttellingen op de Varroalade verricht, maar alleen maandelijkse tellingen. Dit is zeker minder nauwkeurig en het staat geen constructie van mijtvalkrommen toe, maar het is wel aanmerkelijk minder werk…

Alle jonge moeren op De Driest zijn standbevrucht. Ik heb dit jaar geen maagdelijke zwarte moeren naar paringsstation Neeltje Jans gebracht. Dit had te maken met het feit dat ik veel broedafleggers had gemaakt om de productievolken te ontspannen en zo de zwermstemming te onderdrukken. Daardoor had ik veel jonge volken gekregen. Wat ook meespeelt is dat ik wat twijfels heb over de kwaliteit van het teeltmateriaal afkomstig van Texel: de volken worden uitsluitend geselecteerd op morfologische kenmerken maar niet op gedragskenmerken. Het resultaat van de standbevruchting was overigens heel goed: slechts 1 van de 14 jonge moeren raakte niet bevrucht.

Ik heb dit jaar geen tussenafleggers gemaakt: alle jonge volken zijn gemaakt middels het aftappen van bijen en broed. Hierdoor krijgt men weliswaar heel veel jonge volkjes, maar deze laten zich in de herfst goed samenvoegen tot volken die sterk genoeg zijn om te overwinteren.

Op ons veld stond dit jaar zomergerst. De droogte in mei-juni zorgde ervoor dat het gewas heel laag bleef. Toen het in juli weer begon te regenen zag het onkruid zijn kans schoon en begon het de gerst te overwoekeren. Hierdoor was het nog even spannend of de kwaliteit van de korrel wel voldoende zou zijn, aangezien de gerst ternauwernood droog genoeg werd. Uiteindelijk hebben we een matige, maar kwalitatief acceptabele oogst binnengehaald.

In oktober hebben we winterrogge gezaaid. Nu maar hopen dat de vele regen van de winter 2023-24 geen roet in het eten gaat gooien…

Categorieën
Bedrijfsmethoden De Driest De Wageningse Eng Landras Zwarte bij

Het jaar 2022

Hoogzomer op De Driest.

De zachte winter 2021-22 heeft de volken vroeg aangezet tot broeden, maar in maart en april heerste koud, droog weer. Hierdoor hadden de volken het moeilijk met de opbouw. De oogst op het fruit leverde dan ook niets op. Net genoeg voor de volken om redelijk op sterkte te komen.

In de nazomer en vroege herfst heerste opnieuw grote droogte in het land. Hierdoor is de heideoogst goeddeels mislukt. De herfstregens kwamen net te laat.

We hadden dit jaar lupine staan op ons veld. Meer informatie over dit gewas is te vinden op de website van het Gouden Boontje. Er waren heel veel insecten op te zien, maar slechts weinig honingbijen.

De herfst bleef heel lang warm, waardoor de bijen lang doorbroedden. Gelukkig groeit er rondom ons veld veel klimop, zodat de stuifmeelvoorziening niet in gevaar kwam.

Maar de Varroa ging ook lang door, zodat de Varroalast in de volken nu, begin december, nog steeds heel hoog is. Dat betekent dat ik een aantal volken met oxaalzuur zal moeten behandelen. De Varroapopulatie wordt bepaald aan de hand van voortdurende telling van de natuurlijke mijtval op de onderlegger over een periode van minimaal drie maanden. Een eenmalige telling, zoals vaak voorgeschreven, voldoet niet, aangezien de natuurlijke mijtval sterke schommelingen vertoont. Door de mijtval over een langere periode te bepalen kan een groeicurve van de mijtpopulatie worden bepaald. De parameters die de vorm van de curve bepalen geven een aanwijzing of er behandeld moet worden of niet.

De bevruchting van de raszuivere zwarte moeren op bevruchtingsstation Neeltje Jans was teleurstellend. Gemiddeld kwam 60% van de jonge koninginnen bevrucht terug, maar zelfs daar zat ik nog onder… De eerste bevruchtingsperiode was uitgevallen: het was te koud en er waren hoegenaamd geen darren. Ik had me niet goed ingericht op de tweede periode, waardoor het uitgekozen pleegvolk niet sterk genoeg was. Dat heeft de kwaliteit van de jonge moeren negatief beïnvloed. De bevruchting van de landrasmoeren op De Driest was daarentegen vlekkeloos: 100% bevrucht. Het verschil zou kunnen zitten in het feit dat die moeren niet in kleine bevruchtingskastjes zaten, maar werden verkregen met de 2×9 methode (zie link).

Hierdoor bevat het merendeel van de volken nu koninginnen van het ‘landras van de Wageningse Eng’. Er resten slechts een paar (redelijk zuivere) zwarte moeren.

Categorieën
Bedrijfsmethoden De Driest De Wageningse Eng Landras Zwarte bij

Het jaar 2021

De winterrogge wordt geoogst.

Ieder jaar is anders in de imkerij, zo ook 2021. De lente was koud en bleef koud. Er viel van mijn volken dan ook geen fruithoning te oogsten. In tegenstelling tot de voorgaande jaren was de zomer van 2021 behoorlijk nat, wat goed was voor de Wageningse Eng, die immers zo gevoelig voor droogte is.

Maar uiteindelijk was de zomerdracht niet om over naar huis te schrijven. Ik moet er wel bij zeggen dat ik deze zomer niet naar de linde ben gereisd. En dat was wel te merken in de opbrengst.

Maar de bloei van de heide was een ander verhaal. Door de vele regen in juli stond de heide er prachtig bij. In augustus, de maand waarin de bijen op de heide staan, heersten aangename temperaturen, in combinatie met voldoende vocht in de bodem. Het resultaat: fraaie bloei en een navenant goede oogst.

In de weer voor Nederlands mooiste honing.

De productie van een aantal zwarte moeren heeft dit jaar voorrang gekregen boven de honingproductie. Ik heb veel jonge koninginnen geteeld, die voor bevruchting naar het bevruchtingsstation Neeltje Jans zijn geweest. Dit station wordt in stand gehouden door De Duurzame Bij. Op dit geïsoleerde station op voormalig werkeiland Neeltje Jans worden alleen darrenvolken met raszuivere darren geplaatst, zodat raszuivere paring goeddeels gegarandeerd is. Zo’n 62% van mijn jonge koninginnen op Neeltje Jans is dit jaar bevrucht en aan de leg geraakt, iets boven het langjarige gemiddelde. Voor al die maagdelijke koninginnen moesten natuurlijk kernvolkjes worden gemaakt, en dat kost bijen. En dus ook opbrengst.

De zwarte bij is hier zeer bedreigd, net zoals in heel Noord-Europa, trouwens. Eigenlijk zou ze op de Rode Lijst moeten staan. De zwarte bij helemaal raszuiver krijgen blijft erg moeilijk vanwege de decennialange bastaardering. Die laat zich niet zo maar weg selecteren. Zelfs het uitgangsmateriaal vertoont tekenen van hybridisatie, vooral met Buckfast-genen…

Categorieën
De Driest De Wageningse Eng

Een koude februari 2021

De koudeinval in februari heeft het aanzien van De Driest behoorlijk veranderd. De kou doet de volken geen kwaad, mits er genoeg voer in de kast zit. Door de sneeuw zijn er wel wat bijen naar buiten gelokt, die jammerlijk omkwamen in de sneeuw rondom de kasten. Waren dit misschien de oudere winterbijen, die verkozen om buiten de kast te sterven? We zullen over een maand zien of alle volken het gehaald hebben…

Geen lange rijen kasten meer. De stal is bijna leeg…

Mijn nieuwe opstelling van de kasten is in losse groepjes. Geen lange rijen kasten meer, om het vervliegen zo veel mogelijk te verhinderen. Zo wordt Varroa ook minder verspreid.

Categorieën
De Driest De Wageningse Eng

Lente 2020 op De Driest

De warme lente zorgt ervoor dat de natuur sneller dan anders ontwaakt. De volken zijn duidelijk al begonnen met broeden en spreken de wintervoorraad behoorlijk aan. Daarom heb ik vandaag een aantal volken gevoerd die al wat licht begonnen te worden.

Op de akker zaaien we dit jaar brouwgerst om Wagenings bier van te laten brouwen. Verder zaai ik opnieuw een bloemrijke akkerrand in, maar niet meer het Tübinger mengsel, want daar zitten naar mijn smaak te veel Kruisbloemigen in.

Resten van mosterd en bloeiende akkerrand in februari.

Maar eerst moet er kweek geschud worden, en dat is een forse klus, want het stuk voor de stal was sterk verruigd.

Kweek schudden voor een bloeiende akkerrand.